Theo khảo sát mới đây của Vinacomin, trong số trên 11 vạn lao động ở Quảng Ninh có khoảng trên 30% số công nhân phải đi thuê ở tại các nhà dân. Nơi công nhân thuê trọ hạ tầng phần lớn là tạm bợ, chỉ đáp ứng được một phần yêu cầu tối thiểu về sinh hoạt hàng ngày. Trong khi đó, đặc thù công nhân ngành Than là làm việc nặng nhọc, nguy hiểm tại các hầm mỏ, tuy thu nhập (trung bình 7-8 triệu đồng/ tháng) có cao hơn các ngành khác nhưng không phải là ngành làm việc hấp dẫn hiện nay. Vì vậy, sắp xếp nhà ở - an cư cho thợ lò lạc nghiệp là một trong những nhiệm vụ quan trọng đang được quan tâm thực hiện.

Chung cư dành cho CNLĐ Công ty TNHH MTV Than Dương Huy được đưa vào sử dụng năm 2012.

Trong những năm gần đây, Vinacomin đã dành nguồn lực để xây nhà cho công nhân lao động. Hiện trên địa bàn tỉnh có 69 khu nhà ở cho công nhân trên tổng diện tích 46.800m2 với 1.517 căn hộ đáp ứng được 4.827 người ở độc thân; nhà ở hộ gia đình có 1.604 căn đáp ứng được 5.234 người ở. Theo kế hoạch, năm 2013 các đơn vị thuộc Tập đoàn sẽ đưa vào sử dụng 15 lô nhà cao từ 5-11 tầng với tổng số 1.234 căn hộ, bố trí được chỗ ở cho 5.000 người như: Tổng Công ty Đông Bắc có 4 lô 11 tầng; Dương Huy có 2 lô 5 và 9 tầng; Quang Hanh có 4 lô 5 tầng; Hạ Long có 4 lô 5 tầng; Nam Mẫu có 4 lô 9 tầng; Vàng Danh có 2 lô 5 tầng; Mạo Khê có 4 lô 5 tầng; Trường Cao đẳng nghề mỏ Hồng Cẩm có 1 lô 5 tầng...

Hầu hết các khu chung cư mới xây đều có cầu thang máy, có căng tin ăn uống đảm bảo, sạch sẽ, dinh dưỡng đảm bảo, có nhà sinh hoạt công nhân, sân chơi thể thao, thư viện, sân chơi tập thể... Giá thuê từ 100.000-300.000  đồng/người, có đơn vị còn không thu tiền thuê phòng như Chung cư công nhân lao động Tổng Công ty Đông Bắc; hay Công ty CP Than Cao Sơn đã bàn giao gần 100 căn hộ cho các hộ gia đình công nhân, với giá ưu đãi và được trả chậm 50% kinh phí. Tuy nhiên, do nguồn vốn còn hạn chế nên nhà ở cho công nhân ngành Than mới chỉ giải quyết chỗ ở cho khoảng 10% số CNLĐ có nhu cầu.

Theo lãnh đạo Vinacomin, dự kiến đến năm 2015, số lượng CBCN của ngành lên đến 16,1 vạn người, trong đó có 13 vạn CNLĐ ở Quảng Ninh. Trong khi đó, điều kiện sản xuất than rất khó khăn, nhu cầu CNLĐ hầm lò ngày càng tăng nhưng huy động lực lượng rất khó. Do vậy, Tập đoàn sẽ phải thực hiện 31 dự án nhà ở cho CNLĐ, xây dựng khoảng gần 5.000 căn hộ giải quyết chỗ ở cho trên 20.000 người. Hiện nay, tỉnh đã thống nhất quan điểm đưa nhà ở công nhân vào chính sách nhà thu nhập thấp của Chính phủ, được hưởng mức thuế đất rẻ, được vay vốn của các ngân hàng có chính sách ưu đãi để giảm các chi phí về vốn. Đồng thời Vianacomin cũng đã lập Đề án xây dựng nhà ở cho công nhân và lao động ngành Than và Khoáng sản tầm nhìn đến năm 2020, có xét triển vọng đến năm 2030 vừa trình Bộ Xây dựng.

Để đáp ứng về nhà ở cho hàng chục nghìn công nhân đòi hỏi vốn đầu tư lớn, lãnh đạo Vinacomin cũng kiến nghị các bộ, ngành xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ cho phép Tập đoàn được trích tỷ lệ % từ tiền bán than (khoảng 1 USD/tấn) bổ sung vào Quỹ phát triển nhà ở tạo nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà ở cho người lao động; đề xuất các dự án nhà ở của Tập đoàn đang triển khai nên được miễn tiền sử dụng đất, được đối trừ tiền sử dụng đất vào tiền thuế đất hằng năm. Ðồng thời, cho phép Vinacomin được chuyển đổi mục đích sử dụng một số quỹ đất dôi dư tại các nhà máy, cơ sở của Tập đoàn sang đất ở để xây nhà tập thể cho công nhân.

Việc phát triển nhà ở xã hội nói chung và nhà ở cho công nhân ngành Than nói riêng đã được coi là nhiệm vụ quan trọng cần giải quyết trong phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện an sinh xã hội của tỉnh. Để giải quyết nhu cầu nhà ở cho người lao động không chỉ là sự quan tâm đầu tư của tỉnh, ngành Than mà rất cần sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp.

Trung Anh