Thời điểm những năm 2002-2003, tại khu vực Nam Cảng và Hòn Rồng thị trấn Cái Rồng, tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng trái phép diễn ra phổ biến. Nhiều hộ dân đã tự ý lấn chiếm, tôn tạo, xây dựng trái phép trên đất  công, thậm chí trên đất đã được giao cho nhà đầu tư để thực hiện dự án. UBND thị trấn Cái Rồng và huyện Vân Đồn đã phải xử lý vi phạm hành chính và tổ chức cưỡng chế đối với các hộ gia đình, cá nhân lấn chiếm đất đai, xây dựng trái phép tại khu vực này. Tuy nhiên, do công tác quản lý đất đai của địa phương còn nhiều sai sót, buông lỏng vì thế tình trạng người dân lấn chiếm không được xử lý, giải quyết triệt để đã xây nhà kiên cố, gây khó khăn cho việc giải quyết hậu quả sau này, dẫn đến khiếu kiện kéo dài.

Một góc thị trấn Cái Rồng (Vân Đồn).

Mặt khác, trong khi UBND huyện chưa có quyết định thu hồi đất tôn tạo, lấn chiếm trái phép của các hộ dân nhưng đã trình UBND tỉnh giao đất cho Công ty TNHH Thống Nhất, sau đó UBND tỉnh lại có quyết định thu hồi đất của Công ty TNHH Thống Nhất để giao lại cho UBND huyện thực hiện dự án Khu dân cư Nam Cảng Cái Rồng là chưa đúng theo quy định tại điều 32, Luật Đất đai năm 2003. Chính vì vậy đã dẫn đến việc 48 hộ dân mặc dù đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) nhưng vẫn chưa được giao đất để xây dựng. Lý do là đất vẫn chưa giải phóng được mặt bằng, UBND huyện chưa quản lý được quỹ đất này...

Như vậy có thể thấy quá trình cấp GCNQSDĐ, cấp đất tại khu vực Nam Cảng Cái Rồng cho các hộ gia đình, cá nhân (thực chất là giao đất có thu tiền sử dụng đất cho những người đã có hành vi tôn tạo tại khu vực này) của địa phương không đúng trình tự, thủ tục vì cấp GCNQSDĐ khi chưa có quyết định giao đất; chưa đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng đã thực hiện cấp đất (theo quy hoạch sử dụng đất khu dân cư Nam Cảng Cái Rồng có cốt nền là 5,4m, trong khi hiện nay các hộ dân đã xây dựng nhà thấp hơn rất nhiều so với quy hoạch); diện tích ranh giới cấp GCNQSDĐ của một số ô đất không phù hợp với quy hoạch và thực tế, do đó đến nay vẫn chưa thể bàn giao đất cho các hộ đã được cấp đất.  
 
Xảy ra tình trạng trên là do sai sót của chính quyền địa phương, các phòng ban chức năng huyện Vân Đồn trong công tác quản lý, tham mưu và giám sát. Cụ thể UBND thị trấn Cái Rồng chưa thực hiện đúng chỉ đạo của UBND huyện Vân Đồn về quy trình, tiêu chí, đối tượng được cấp GCNQSDĐ dẫn đến cấp sai đối tượng. Một số phòng ban có chức năng tham mưu như Phòng Tài nguyên và Môi trường, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất chưa làm tốt chức năng, nhiệm vụ trong việc hướng dẫn thủ tục cấp đất, thẩm định hồ sơ sai với tiêu chí của huyện... Bên cạnh đó, các tiêu chí, tiêu chuẩn, điều kiện cấp đất do UBND huyện đưa ra chưa phù hợp với quy định của pháp luật, thiếu chặt chẽ và không rõ ràng. Đơn cử, tiêu chí huyện đưa ra là người được cấp đất phải có hộ khẩu tại thị trấn Cái Rồng, nhưng lại không nêu rõ thời điểm có hộ khẩu trước khi làm thủ tục cấp giấy chứng nhận hay trước thời điểm vi phạm. Chính tiêu chí không phù hợp và thiếu chặt chẽ này đã dẫn đến tình trạng người có đủ tiêu chí không được cấp đất trong khi có những đối tượng không đủ điều kiện lại được cấp đất gây ra tình trạng khiếu kiện kéo dài trong thời gian qua.

Để giải quyết dứt điểm các kiến nghị của công dân, khắc phục những sai sót và bất cập trong công tác quản lý đất đai tại thị trấn Cái Rồng, trước mắt huyện cần khẩn trương lập và phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tại khu dân cư Nam Cảng Cái Rồng. Ban hành văn bản bãi bỏ các tiêu chí xét điều kiện được cấp GCNQSDĐ đã đề ra trước đây và đề ra các tiêu chí mới phù hợp với thực tiễn, đúng quy định pháp luật. Đặc biệt, cần phải tăng cường công tác quản lý đất đai, xây dựng trên địa bàn huyện nói chung và khu vực thị trấn nói riêng. Bên cạnh đó huyện cần tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, vận động tránh để xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người, gây bức xúc trong nhân dân.

Bảo An