Chúng tôi đến Công ty đóng tàu Hạ Long (Vinashin) khi những người công nhân đang khẩn trương hoàn thiện những công tác kiểm tra các thiết bị trên con tàu 53.000 tấn HL-16 mang tên THOR BREEZE để chuẩn bị công tác chạy thử đường dài trước khi bàn giao cho chủ tàu Thái Lan. Đây là con tàu thứ 10 trong loạt tàu 53.000 tấn do Công ty thực hiện và cũng là sản phẩm cuối cùng trong loạt tàu xuất khẩu này được đơn vị hoàn thành trong năm 2013.

Trên triền đà của Công ty lúc này chỉ còn 2 con tàu nhỏ đang được thi công. Đi ngang qua các phân xưởng từ vỏ tàu đến những khu sản xuất ngoài trời, chỉ thấy lác đác một vài tốp thợ làm việc. Gần chục chiếc cần cẩu “khổng lồ” ngẩng đầu bất động... Theo kế hoạch dự kiến thì giá trị sản phẩm năm 2013 là trên 2000 tỷ đồng, nhưng 6 tháng đầu năm mới chỉ thực hiện được khoảng 30%. Bản ghi nhớ đóng mới loạt tàu 53.000 tấn cho chủ tàu nước ngoài lên đến 18 chiếc, nhưng cũng do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu các chủ tàu đã thông tin lại chỉ thực hiện 10 chiếc; loạt tàu chở ô tô 4.900 xe 8 chiếc thì hiện đóng được 2 chiếc… còn lại chủ hàng đều tạm ngừng hoặc bị huỷ bỏ.

Cán bộ kỹ thuật Công ty Đóng tàu Hạ Long kiểm tra thiết bị điện tàu 53.000 tấn HL16 trước khi đi thử đường dài.

Nhìn lại thời “hoàng kim” của đóng tàu Hạ Long những năm 2010 trở về trước có thời điểm cán bộ, công nhân toàn Công ty lên đến trên 5.500 người, hối hả làm việc. Đơn hàng đến tới tấp và lãnh đạo Công ty nhiều lúc phải chối từ. Thời điểm đó, thị trường thế giới “nóng sốt” nên ngành vận tải đường biển phát triển mạnh, khiến các hãng tàu nước ngoài đua nhau đổ về Hạ Long đặt đóng tàu. Nhiều chủ tàu tuyên bố: nếu nhà máy hoàn thiện xong trước 1 tháng trở lên, hãng sẵn sàng trọng thưởng. Dù vừa phải đầu tư mở rộng cơ sở sản xuất gồm triền đà tàu 70.000 tấn; cẩu trục 400 tấn; nhà xưởng…, nhưng nhà máy vẫn hoàn thành nhiều loại tàu thương mại cỡ lớn như: Tàu chở khí hoá lỏng, tàu container, tàu chở gỗ, tàu chuyên dùng chở ô tô 4.900 chiếc/tàu và loạt tàu vận tải 9 chiếc 53.000 tấn cho khách nước ngoài… Bây giờ thì nhà máy này cũng đang lâm vào cảnh ảm đạm. Đến thời điểm này biên chế của đơn vị là 2.600 người, trong số này, suốt thời gian qua phải thay phiên nhau nghỉ chờ việc giãn việc với số lao động đi làm chỉ rơi vào khoảng 1.500-1.600 người.

Trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Công ty Đóng tàu Hạ Long cho biết: Áp lực lớn nhất đối với Công ty lúc này là giảm thiểu tối đa tình trạng phải cho công nhân kỹ thuật có tay nghề nghỉ việc, vì so với những nhà máy đóng tàu khác của Vinashin thì không ở đâu có nền tảng vững chắc hơn ở đây. Vì vậy Công ty đã sắp xếp lại các phân xưởng phòng ban, giảm tới thấp nhất lực lượng lao động gián tiếp; sáp nhập công ty con vào Công ty, đẩy mạnh cắt giảm chi phí tiết kiệm vật tư, vật liệu, không nợ đọng tiền lương người lao động. Công ty cũng đang rất tích cực tìm kiếm thêm bạn hàng đóng mới các sản phẩm với bạn hàng trong và ngoài nước. Vừa qua đã ký đóng mới 4 tàu kéo ATD 2412 với DamenShipyardsGorinchem - Hà Lan.

Anh Nguyễn Trí Dũng, thợ hàn bậc 8/8, Phân xưởng hàn cho biết: Gắn bó với Công ty hơn 20 năm, tôi hiểu được những khó khăn của Công ty trong giai đoạn hiện nay, vì vậy tất cả anh em công nhân đều chung suy nghĩ phải chung tay chia sẻ cùng nhau vượt qua khó khăn. Như phân xưởng tôi cũng đã tổ chức sắp xếp lại các tổ sản xuất, cũng như trong bố trí thợ bậc cao lành nghề, triệt để tiết kiệm vật tư, vật liệu, phát huy sáng kiến cải tiến công nghệ, hợp lý hoá sản xuất... để nâng cao hiệu quả hoạt động. Đặc biệt tạo điều kiện cho những lao động gia đình gặp khó khăn trong phân xưởng yên tâm gắn bó với Công ty.

Có thể nhận thấy rằng, “con tàu Hạ Long” đang gồng mình vật lộn tìm mọi cách vượt qua cơn bão khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Thanh Quân