Huyện Hoành Bồ có tài nguyên than nằm rải rác ở 8/13 xã, thị trấn là: Sơn Dương, Dân Chủ, Quảng La, Bằng Cả, Tân Dân, Vũ Oai, Hoà Bình, Trới. Trên địa bàn có 6 đơn vị thuộc Vinacomin hoạt động khai thác, chế biến kinh doanh than, gồm: Công ty PT Vietmindo, Công ty TNHH MTV Than Đồng Vông, Công ty TNHH MTV Than Thăng Long, Xí nghiệp Than Hoành Bồ, Xí nghiệp Dịch vụ và kinh doanh than, Xí nghiệp Than Khe Tam. Địa bàn rộng, giáp ranh với nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh, ranh giới quản lý mỏ của các đơn vị ngành Than trên địa bàn nằm trong Khu vực rừng phòng hộ hồ Yên Lập (khu vực hạn chế khai thác khoáng sản)…, nên huyện gặp rất nhiều khó khăn trong việc quản lý và bảo vệ tài nguyên, môi trường.       

Triệt phá một điểm tái khai thác than trái phép trên địa bàn Hoành Bồ, tháng 4-2013.

Những năm qua, huyện Hoành Bồ luôn xác định công tác phòng, chống khai thác, vận chuyển, kinh doanh than trái phép là một trong những nhiệm vụ quan trọng ở địa phương, phải được thực hiện thường xuyên và lâu dài; phải có sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chặt chẽ của các đơn vị ngành Than trên địa bàn thì mới đem lại hiệu quả. Hàng năm, huyện đều chỉ đạo các ngành chức năng, phối hợp với các đơn vị ngành Than trên địa bàn triển khai quyết liệt các biện pháp đấu tranh, ngăn chặn hoạt động vi phạm về tài nguyên khoáng sản (trong đó có than). Thường vụ Huyện uỷ nắm bắt tình hình hàng ngày để chỉ đạo, lãnh đạo các cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời tình trạng khai thác, vận chuyển, kinh doanh than trái phép. UBND huyện ban hành nhiều văn bản chỉ đạo Công an, Ban CHQS, BQL Rừng phòng hộ hồ Yên Lập, Đội QLTT số 13, Hạt Kiểm lâm, Phòng TN&MT, Phòng Kinh tế - Hạ tầng, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp huyện phối hợp với UBND các xã, thị trấn… tăng cường kiểm tra hoạt động than trên địa bàn, kiên quyết xử lý nghiêm những vi phạm.

UBND huyện thường xuyên bổ sung nội dung quy chế phối hợp trong quản lý hoạt động than giữa huyện với các doanh nghiệp ngành Than trên địa bàn, cũng như giữa các xã, thị trấn với các ngành chức năng, các đơn vị ngành Than trong quản lý tài nguyên khoáng sản ở địa phương, tài nguyên than trong và ngoài ranh giới mỏ phù hợp. Đoàn kiểm tra liên ngành của huyện và UBND các xã, thị trấn, các đơn vị ngành Than trên địa bàn thường xuyên tổ chức tuần tra kiểm soát, mở các đợt cao điểm ra quân kiểm tra, xử lý than trái phép. Đối với các khu vực ngoài ranh giới mỏ, UBND huyện chỉ đạo các đơn vị, ngành chức năng tăng cường quản lý nhà nước, kết hợp đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý bảo vệ tài nguyên môi trường; vận động nhân dân địa phương khu vực có than tham gia bảo vệ, giám sát và tố giác các hành vi khai thác than trái phép, các vi phạm tiêu cực trong quản lý bảo vệ tài nguyên than. Đối với các khu vực trong ranh giới mỏ, giao cho các đơn vị, xí nghiệp khai thác kinh doanh than trên địa bàn chịu trách nhiệm chính quản lý, bảo vệ và chịu trách nhiệm trước pháp luật, chính quyền địa phương huyện.

UBND huyện cũng  yêu cầu các tổ chức, cá nhân khi lập quy hoạch xây dựng khu dân cư, công trình cố định ở khu vực có tài nguyên than trong ranh giới quản lý của Vinacomin phải thực hiện nghiêm các quy định của Nhà nước; chỉ đạo cơ quan chức năng, chính quyền cơ sở thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các đơn vị ngành Than xoá bỏ các điểm thu mua, tàng trữ than, các bến bãi than trái phép trên địa bàn. Công an huyện chủ động phối hợp kiểm tra các hoạt động khai thác, tiêu thụ than tại các doanh nghiệp, cảng, bến, kho, bãi than ở địa phương, phát hiện vi phạm thông báo cho Vinacomin xử lý hoặc xử lý theo thẩm quyền. Công an huyện bố trí lực lượng phương tiện tuần tra kiểm soát 24 giờ/ngày tại các tuyến QL279, tỉnh lộ 326, đường Trới - Vũ Oai, nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý các phương tiện vận chuyển than trái phép; giám sát chặt các đối tượng khai thác than trái phép lợi dụng trà trộn hoạt động trên các tuyến quốc lộ qua địa bàn; xây dựng, cắm các biển báo nghiêm cấm đưa các phương tiện vào hoạt động trái phép trên các tuyến đường vào rừng phòng hộ hồ Yên Lập…

Với những biện pháp quyết liệt, những tháng đầu năm nay, tình trạng than trái phép trên địa bàn huyện đã cơ bản được ngăn chặn. Trong năm qua và 5 tháng đầu năm nay, Hoành Bồ đã xử lý kỷ luật khiển trách và cảnh cáo 8 cán bộ chủ chốt của xã Hoà Bình, xã Tân Dân và Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Hoành Bồ về thiếu tinh thần trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý hoạt động than. Cũng trong 5 tháng đầu năm nay, các lực lượng chức năng trên địa bàn huyện đã bắt giữ 20 phương tiện vận chuyển, triệt phá 33 lượt cửa lò tái khai thác than trái phép và 11 lán trại, thu giữ trên 1.800 tấn cùng một số phương tiện, thiết bị phục vụ khai thác than trái phép.

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Hoành Bồ Trần Đức Tuân: Hiện than trái phép trên địa bàn cơ bản được ngăn chặn. Tuy nhiên, địa phương không thể chủ quan. Để công tác này đạt kết quả bền vững, bên cạnh việc duy trì các biện pháp trên, đề nghị tỉnh yêu cầu Vinacomin tăng cường chỉ đạo quản lý tài nguyên đối với các đơn vị trong ngành; xử lý nghiêm tình trạng khai thác than trái phép trong ranh giới mỏ, quan tâm hỗ trợ kinh phí quản lý cho các xã có tài nguyên than.

Tuấn Hương