Đội thi công của Công ty Vạn Xuân (Hà Nội) vận chuyển cột điện lên các vị trí tại xã Thanh Lân (Cô Tô).

Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển - nhìn từ Cô Tô

Nhớ hơn 10 năm trước, những ngày đầu chập chững ở Báo Quảng Ninh, nơi đầu tiên tôi đến lấy tư liệu viết bài là Cô Tô và cũng đã từng reo lên như cô bạn Phương Anh của mình khi lần đầu tiên được đặt chân lên đảo. Rồi lần lượt những lần sau đó, nhẩm tính lại hơn 10 năm làm báo tôi cũng đã hơn 10 lần ra Cô Tô. Hơn 10 lần đó lần nào tôi cũng được bà con huyện đảo gửi gắm đề nghị Nhà nước hỗ trợ giá tiền điện trong mỗi bài viết của mình. Cô Tô cách đất liền 80km, huyện đảo chính là tuyến đầu trong hệ thống tuyến đảo tiền tiêu vùng Đông Bắc của Tổ quốc. Không phải đến hôm nay khi Dự án đầu tư xây dựng Trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá Vịnh Bắc Bộ được xây dựng, Cô Tô là trung tâm hậu cần nghề cá mà từ vài trăm năm trước Cô Tô đã là nơi trú ngụ của thuyền bè ngư dân vùng Đông Bắc nhưng chưa thành nơi định cư vì luôn bị những toán cướp biển quấy phá. Chính vì vị trí tiền đồn mà Cô Tô là nơi duy nhất Bác đồng ý cho dựng tượng của Người khi Người còn sống “Thủ đô Hà Nội tuy cách xa các đảo, nhưng Đảng, Chính phủ luôn quan tâm tới đồng bào các đảo, mong đồng bào đoàn kết cố gắng và tiến bộ”.

Lời dạy của Người đã thấm sâu vào từng nhát cuốc, mẻ lưới của người dân huyện đảo, với tâm thế mỗi người dân là một chiến sĩ trên mặt trận kinh tế, bảo vệ chủ quyền an ninh biển đảo quê hương, Cô Tô ngày càng phát triển, vươn mình toả sáng giữa biển khơi. Nếu như năm 2005 tổng sản lượng khai thác hải sản của toàn huyện đạt 4.500 tấn thì 7 năm sau tăng gấp 3 lần đạt gần 15.000 tấn, tỷ lệ hộ nghèo toàn huyện giảm từ 13,95% năm 2005 xuống còn 1,3% năm 2012, an ninh chính trị, chủ quyền biển đảo được giữ vững. “Cô Tô không ỷ lại, không trông chờ vào trợ cấp của đất liền, Cô Tô hôm nay đang vươn mình để đón hàng nghìn du khách ra thăm đảo, khẳng định chủ trương phát triển mạnh từ biển, giàu từ biển của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đang được Cô Tô triển khai thực hiện rất hiệu quả. Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển, hãy nhìn từ Cô Tô” - đó là khẳng định của Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Đức Thành. “Cô Tô không chỉ là vị trí tiền đồn trên tuyến đảo vùng Đông Bắc mà Cô Tô chính là điểm đầu trong tuyến hành lang kinh tế biển, có rất nhiều ưu thế phát triển các loại hình kinh tế xanh đó là du lịch, là nuôi trồng thuỷ hải sản sạch. Vì vậy Cô Tô cần thêm động lực lớn, cú huých mạnh để phát triển, để thành viên ngọc xanh giữa biển trời Đông Bắc của Tổ quốc và Cô Tô cần điện” - Bí thư Huyện uỷ Cô Tô Nguyễn Đức Thành đã chia sẻ với rất nhiều người như vậy.

Điện ra Cô Tô - Thời gian đếm ngược

Hơn 50 năm qua kể từ ngày Bác ra thăm đảo (9-5-1961), Đảng, Chính phủ, tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm, tìm mọi cách để rút ngắn khoảng cách giữa đất liền với nơi đầu sóng ngọn gió, nhiều dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội được dồn cho Cô Tô và điện là một trong những hạng mục dành được sự quan tâm rất lớn. Đã rất nhiều lần thử nghiệm với các phương án sản xuất điện cho Cô Tô từ gió, sóng biển, mặt trời... nhưng đều không thành công. Ngành Than - một trong những trụ cột kinh tế của tỉnh đã nghiên cứu tìm giải pháp để xây dựng nhà máy điện ở đây nhưng cũng không khả thi. Và phương án cuối cùng được xác định là tối ưu nhất đó là kéo cáp ngầm vượt biển đưa điện lưới ra thắp sáng Cô Tô. Ngày 4-11-2012 Dự án đưa điện lưới ra huyện đảo Cô Tô chính thức được khởi công, với tổng đầu tư trên 1.100 tỷ đồng với  chiều dài tuyến gần 100km. Đây là một dự án có quy mô lớn, đặc biệt là hệ thống cáp ngầm xuyên biển lên đến 25km đòi hỏi nhiều công nghệ thi công phức tạp và hiện đại, công trình sẽ hoàn thành đúng dịp kỷ niệm 50 năm Ngày thành lập tỉnh.

Các đơn vị, cá nhân tham gia ủng hộ kinh phí đưa điện lưới ra huyện Cô Tô tại chương trình “Chung tay thắp sáng vùng biển đảo Cô Tô” tối 29-6.

Ước mơ của bao thế hệ người dân sinh sống trên đảo Cô Tô là được nhìn thấy ánh sáng từ lưới điện Quốc gia nay đã sắp trở thành hiện thực. Chúng tôi có mặt tại xã đảo Thanh Lân, một trong 2 xã đảo của Cô Tô vào cuối tháng 6, thời điểm dự án đang được nhà thầu gấp rút triển khai thi công và tổ chức tập kết vật tư đến chân công trình. Anh Nguyễn Công Huấn, Đội trưởng đội thi công của Công ty Vạn Xuân (Hà Nội) cho biết: Công trình thuộc gói thầu số 14, có tổng giá trị đầu tư 6,3 tỷ đồng với hơn 3km đường dây trung thế và 24 vị trí cột. Hiện tại, chúng tôi đã hoàn thành toàn bộ phần đào, đúc móng và dựng được 8 vị trí cột. Với quyết tâm cao nhất, chúng tôi cam kết trước 15-10 hệ thống phân phối lưới điện trên xã đảo Thanh Lân sẽ hoàn thành. Con số cập nhật mới nhất của Sở Công thương cho biết đến nay gói thầu số 8, cung cấp vật tư và thi công tuyến cáp ngầm xuyên biển đã được nhà thầu sản xuất xong phần lõi cáp, vận chuyển lõi cáp từ Tây Ban Nha đến Na Uy để bọc cách điện. Dự kiến thử nghiệm tại Nhà máy của PRYSMAIN Drammen (Na Uy) vào tháng 7, bàn giao cáp tại Quảng Ninh (Việt Nam) vào cuối tháng 7.

Với các nhà thầu tham gia thực hiện dự án đưa điện lưới ra huyện đảo Cô Tô thì thời gian đang đếm ngược, yêu cầu đòi hỏi về tiến độ không chỉ là sự cam kết với chủ đầu tư mà điều quan trọng hơn với mỗi công nhân thi công dự án đó là niềm háo hức, sự mong chờ từng ngày của người dân huyện đảo khi điện sắp về. Vì vậy họ tranh thủ làm việc ngày, đêm, không quản điều kiện thời tiết trên đảo khó chiều lòng người khi ban ngày thì nắng như đổ lửa, nóng bỏng rát trên mỗi con đường trên đảo. Như vị Đội trưởng đội thi công của Công ty Vạn Xuân cho biết: Từ ngày thực hiện dự án đến giờ tất cả anh em thi công trong đội không ai viện lý do này lý do khác để xin nghỉ việc, tất cả đều quyết tâm rất cao để hoàn thành dự án.

Góp viên gạch nhỏ xây công trình lớn

Có mặt trong buổi tối Chung tay thắp sáng vùng biển đảo Cô Tô, bác Nguyễn Thị Nga, khu 4, phường Giếng Đáy (TP Hạ Long) phấn khởi khoe, gia đình tôi đã tham gia ủng hộ 500.000 đồng với bà con trong khu phố để góp phần đưa điện lưới ra huyện đảo Cô Tô. Có lẽ không chỉ tôi mà với người dân Quảng Ninh, Cô Tô dù là huyện đảo nhưng không xa trong suy nghĩ, trong tấm lòng mỗi người dân đất mỏ. Còn với Phương Anh,  bạn tôi người đã may mắn được sống những ngày ở Cô Tô khi cơn bão số 2 đổ bộ vào chia sẻ: Mình sẽ trở lại Cô Tô vào ngày gần đây nhất, món quà mình tặng cho người dân huyện đảo sẽ không chỉ là những bài báo giới thiệu về tiềm năng du lịch, về tấm lòng của người dân huyện đảo mà còn là đóng góp từ nhuận bút những bài báo của mình để Cô Tô sớm có điện lưới. Góp những viên gạch xây công trình lớn, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam - một trong những đơn vị đầu tiên lên tiếng ủng hộ kinh phí cho dự án đưa điện lưới ra huyện đảo Cô Tô đã dành 150 tỷ đồng nguồn kinh phí hoạt động của Tập đoàn và hơn 3 tỷ đồng từ tiền lương một ngày của CBCNLĐ toàn ngành. Rồi rất nhiều, nhiều hơn nữa những tình cảm chung tay chia sẻ với Cô Tô, 205 tỷ đồng thu được sau buổi tối phát động Chung tay thắp sáng vùng biển đảo Cô Tô chỉ là số kinh phí khởi đầu để đảm bảo đủ nguồn vốn hơn 1.100 tỷ đồng đầu tư cho dự án đưa điện ra Cô Tô. 

Lời hứa của một trong những bóng cả của Cô Tô, ông Bùi Đức Bổng, khu 1, thị trấn Cô Tô “thay mặt cho hơn 6.000 dân của huyện đảo, chúng tôi hứa mỗi người dân trên đảo sẽ là một chiến sĩ canh giữ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc ở vùng biển Đông Bắc và sẽ sử dụng dòng điện với tinh thần tiết kiệm, an toàn và hiệu quả” chắc chắn sẽ nhân lên nhiều tấm lòng, nhiều viên gạch để xây công trình lớn - Điện lưới ra Cô Tô.

Lan Hương - Hoàng Nga