Cho tới nay, các nhà khoa học đã phát hiện được 17 loài thực vật đặc hữu của Vịnh Hạ Long, bao gồm: Ngũ gia bì Hạ Long, Cọ Hạ Long, Thiên tuế Hạ Long, Bóng nước Hạ Long, Cầy ri một cặp, Cầy ri Hạ Long (còn gọi là Khổ cử đại tím), Khổ cử đại nhung, Cầy ri ôn hòa, Sông bế Hạ Long, Nô Hạ Long, Sung Hạ Long, Cơm nguội chân, Nhài Hạ Long, An điền Hạ Long, Ngoại mộc tai, Nan ông Hạ Long, Riềng núi đá… (danh sách cụ thể các loài này được đăng trên website halongbay.com.vn của Ban Quản lý Vịnh Hạ Long). Việc nghiên cứu, phát hiện ra các loài thực vật đặc hữu của Hạ Long được người Pháp tiến hành từ thời xâm chiếm mỏ than Hòn Gai và chúng đã được lấy chính tên Vịnh Hạ Long làm tên khoa học. Ví dụ Nan ông Hạ Long có tên khoa học là Pilea alongensis - ghép của từ along - tiếng Pháp chỉ Hạ Long; Khổ cử đại tím tên khoa học là Chirieta halongensis, Cọ Hạ Long tên khoa học là Livistona halongensis…
 Tuy nhiên, về phía các nhà khoa học của Tổ chức Bảo tồn động, thực vật quốc tế (FFI), trên website của Tổ chức này (http://www.fauna-flora.org) mới đây có đưa ra con số Vịnh Hạ Long có 14 loài thực vật và 60 loài động vật đặc hữu. Tiếc là FFI không công bố rõ tên của từng loài này.

Thiên tuế Hạ Long mọc cheo leo trên vách núi.

Mặc dù biết rõ tên của 17 loài thực vật đặc hữu nhưng trên thực tế chỉ có một số ít trong các loài thực vật du khách có thể dễ dàng thấy như Cọ Hạ Long, Thiên tuế Hạ Long - mọc rải rác trên các đảo đá. Trong đó, Cọ Hạ Long từng được Ban Quản lý Vịnh Hạ Long xây dựng thành đề án khoa học và đã nhân giống thành công để trồng tại một số đảo của Vịnh Hạ Long như Hang Trai, Cát Lán, Ti Tốp v.v.. cách đây vài, ba năm. Ngoài ra, Cọ Hạ Long còn được Vườn quốc gia Cát Bà nhân giống trồng tại đảo Cát Bà.

Đặc trưng của thực vật đặc hữu Vịnh Hạ Long là hầu hết mọc cheo leo trên đỉnh hay vách đá, chúng có bộ rễ bám chặt và sâu vào khe đá để sinh tồn. Có loài hoa nở vào mùa xuân như Cọ Hạ Long; có loài nở hoa vào mùa hè như Khổ cử đại tím, Thiên tuế Hạ Long… Các loài thực vật này thích nghi với điều kiện môi trường, khí hậu các đảo ở Hạ Long mà chưa thấy có ở nơi nào khác trên thế giới.

Những loài thực vật đặc hữu khác tại Vịnh Hạ Long rất có thể còn được bổ sung nhiều hơn, do đến nay vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào thực sự đầy đủ, toàn diện về thực vật trên tất cả các đảo của Vịnh Hạ Long và vùng lân cận…

Đại Dương