Những thuận lợi cơ bản

Ở tỉnh ta, trước khi Luật BHYT có hiệu lực, công tác cấp, phát thẻ và khám chữa bệnh cho bệnh nhân có thẻ BHYT cũng đã được Đảng bộ, chính quyền, các ban, ngành, các địa phương hết sức quan tâm. Tỉnh uỷ, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo góp phần thực hiện tốt các chính sách, pháp luật về BHYT, tiến tới thực hiện thành công lộ trình BHYT toàn dân. Cụ thể, Tỉnh uỷ đã có Kế hoạch số 47 về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TƯ của Bộ Chính trị “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012-2020”; UBND tỉnh có Quyết định số 427/2012 về việc thực hiện chính sách bảo trợ xã hội đối với người cao tuổi trên địa bàn. Kết quả, những đối tượng là người cao tuổi từ 75 đến 79 tuổi đang sinh sống trên địa bàn không có trợ cấp xã hội, hoặc đang hưởng tiền tuất hàng tháng được tỉnh cấp 100% kinh phí mua thẻ BHYT; Quyết định số 1161/QĐ-UBND ngày 4-5-2013 của UBND tỉnh về việc nâng mức hỗ trợ đóng BHYT cho người thuộc hộ gia đình cận nghèo, nhờ đó từ năm 2013 những hộ cận nghèo trên địa bàn đã được tỉnh hỗ trợ 100% mức đóng BHYT...

Chính sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ của các cấp chính quyền cùng sự huy động và phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách BHYT nên tỷ lệ người dân tham gia BHYT của toàn tỉnh tăng dần theo các năm. Ước tính đến hết quý II-2013 tỉnh đã đạt tỷ lệ bao phủ BHYT là 76,6%, vượt mục tiêu đến năm 2015 của cả nước (cả nước phấn đấu đến năm 2015 tỷ lệ bao phủ BHYT là 70% và 80% vào năm 2020). Cùng với việc phát triển đối tượng tham gia BHYT, những năm trở lại đây công tác khám chữa bệnh (KCB), chăm sóc người bệnh ở các cơ sở KCB đã ngày càng được quan tâm với đội ngũ y, bác sĩ có tay nghề cao, cơ sở vật chất hiện đại. Hiện tại 100% bệnh viện trên địa bàn đã và đang được đầu tư xây dựng, mở rộng. Quy mô giường bệnh được mở rộng đã góp phần hạn chế đáng kể tình trạng quá tải tại các bệnh viện. Hiện nay, tỷ lệ giường bệnh của tỉnh đã đạt 42,1 giường/1 vạn dân (cao hơn bình quân chung của cả nước), việc đầu tư trang thiết bị y tế hiện đại được chú trọng, chất lượng phục vụ, công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân trên địa bàn ngày một tăng cao.

Chăm sóc bệnh nhân BHYT tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả.

Bên cạnh việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và trang thiết bị, công tác đào tạo, phát triển đội ngũ cán bộ y tế và các kỹ thuật tiên tiến cũng được tỉnh quan tâm đầu tư. Đến năm 2012, các đơn vị y tế trên địa bàn đã cơ bản được đáp ứng đủ nguồn nhân lực, tỷ lệ số bác sĩ/vạn dân của tỉnh  là 9,5 bác sĩ/1 vạn dân, cao hơn so với mặt bằng chung của cả nước. Nhiều dịch vụ y tế kỹ thuật cao đã được chuyển giao, áp dụng thành công tại các cơ sở y tế góp phần chăm sóc sức khoẻ người dân trên địa bàn ngày một tốt hơn. Việc cấp thẻ BHYT nhìn chung đảm bảo đầy đủ, kịp thời, tạo thuận lợi cho người tham gia được khám chữa bệnh và thanh toán theo quy định...

Vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức

Có thể thấy quá trình triển khai BHYT toàn dân trên địa bàn tỉnh có nhiều thuận lợi và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, để tiến tới hoàn thành mục tiêu BHYT toàn dân vào năm 2020 của tỉnh vẫn còn nhiều thách thức. Đó là tỷ lệ người dân tham gia BHYT tự nguyện còn thấp, số lượng mua thẻ BHYT trong đối tượng học sinh, sinh viên có xu hướng giảm, việc phối hợp với các ngành liên quan trong việc xác định và quản lý đối tượng tham gia BHYT chưa tốt, chưa chặt chẽ. Trong đó khó khăn và thách thức lớn nhất chính là vấn đề phát triển đối tượng tham gia BHYT.

Theo đánh giá của BHXH tỉnh, một trong những khó khăn cho công tác phát triển đối tượng đó là phương thức đóng BHYT đang áp dụng hiện nay phụ thuộc nhiều vào công tác rà soát, lập danh sách các đối tượng và ý thức tự nguyện của người tham gia, đặc biệt là người sử dụng lao động. Tình trạng trốn đóng BHYT cho người lao động, nợ đọng BHYT của một số cơ quan, đơn vị còn nhiều, trong khi chế tài xử phạt còn kém hiệu lực. Một bộ phận người dân, nhận thức về tham gia BHYT tự nguyện vẫn còn mơ hồ, nhiều người khi bị đau ốm, bệnh tật mới quan tâm đến việc mua BHYT.  

Bên cạnh đó, quy trình cấp, phát hành thẻ BHYT vẫn còn nhiều bất cập và chưa kịp thời, từ khâu lập danh sách đến bàn giao thẻ BHYT tới tay người sử dụng còn kéo dài vì phải qua nhiều khâu trung gian. Công tác tuyên truyền về BHYT chưa thực sự sâu rộng, hiệu quả, ngoài sự nỗ lực của ngành BHXH, các cấp, các ngành cũng chưa vào cuộc một cách tích cực. Hiện có nhiều người dân vẫn chưa tiếp cận được với BHYT do công tác tuyên truyền từ cơ sở còn yếu, các đại lý bán BHYT còn mỏng, chủ yếu là kiêm nhiệm... Chưa kể tại một số cơ sở khám chữa bệnh vẫn còn hiện tượng người có thẻ BHYT vẫn bị gây phiền hà trong việc khám chữa bệnh và thanh toán viện phí do cán bộ BHYT quan liêu, cứng nhắc, máy móc trong thanh toán viện phí; một số y, bác sĩ có thái độ chưa đúng mực khi tiếp xúc với bệnh nhân. Nhiều người phàn nàn khi đi khám, chữa bệnh bằng thẻ BHYT thường phải chờ đợi lâu, thủ tục thanh toán viện phí rườm rà (phải xuất trình chứng minh nhân dân, thẻ bảo hiểm, giấy chuyển viện, giấy giới thiệu trong trường hợp chuyển viện). Rồi những bất cập trong quy định thanh toán bảo hiểm với người vi phạm pháp luật… Tất cả những tồn tại trên đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý và niềm tin của người dân vào việc tham gia BHYT.

Để khắc phục những khó khăn trên, trước mắt Bảo hiểm Xã hội tỉnh cần triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng chỉ tiêu bao phủ thẻ BHYT ở tất cả các nhóm đối tượng. Về chính sách, ngoài các chính sách hỗ trợ thẻ BHYT cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, tỉnh cũng sẽ đưa mục tiêu, kế hoạch thực hiện lộ trình BHYT toàn dân vào các chương trình phát triển xã hội của tỉnh, trong chương trình phát triển nông thôn mới, triển khai các chương trình y tế, các đề án về giảm quá tải bệnh viện, đề án nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Với những nhóm đối tượng có tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế thấp, bên cạnh việc tăng cường công tác tuyên truyền cần vận động tham gia và tổ chức các đại lý bảo hiểm bảo đảm người có nhu cầu được tiếp cận thông tin và thuận lợi trong quá trình tham gia. Cần xây dựng cơ chế thu đóng BHYT về thời gian, hình thức thu phù hợp với các hoạt động của doanh nghiệp. Bên cạnh đó ngành bảo hiểm xã hội cần xây dựng kế hoạch phát triển BHYT đối với học sinh, sinh viên của nhà trường, đưa tiêu chí về tỷ lệ tham gia BHYT là một trong các tiêu chí đánh giá thi đua của các phòng giáo dục, các nhà trường…

Để hoàn thành được mục tiêu BHYT toàn dân, thời gian tới rất cần sự chung tay góp sức của các cấp, các ngành trong việc tuyên truyền và hướng dẫn, tổ chức triển khai thực hiện Luật BHYT. Công tác tuyên truyền cần nêu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của người dân trong việc tham gia BHYT, trong việc thực hiện cùng chi trả chi phí KCB. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về BHYT, bảo đảm tính công khai, minh bạch trong đóng và hưởng BHYT. Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh đáp ứng sự hài lòng của người bệnh BHYT, thực hiện cải cách thủ tục hành chính một cách sâu rộng và triệt để, tạo thuận tiện, giảm thời gian chờ đợi của người bệnh. Đặc biệt, cơ quan Bảo hiểm Xã hội cần đẩy nhanh tiến độ cấp, đổi thẻ BHYT; nghiên cứu đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giám định BHYT bảo đảm kiểm soát chất lượng KCB và sử dụng quỹ BHYT có hiệu quả.

Đặng Nhung